Ngoài dáng vẻ bóng mượt thường bị gọi xách mé là “hổ giấy”, những thủ lĩnh kinh doanh đa cấp còn sở hữu nhiều thứ khác, như những khoản nợ hoặc đống hàng tồn chất cao như núi…

 

 


 

 

LTS: Vẫn tồn tại đâu đó trong nền kinh doanh đa cấp (KDĐC) đầy nhiễu loạn là không nhiều những tên tuổi lớn, có thương hiệu, tạo ra (hoặc phân phối) những sản phẩm đủ chất lượng để thỏa mãn nhu cầu tiêu dùng hoặc cạnh tranh sòng phẳng trên thị trường.

 

 

Thế nhưng, thẳm sâu dưới đáy tảng băng huy hoàng, lại chính là những gam màu lạnh tăm tối mà các công ty này đang cố công giấu đi. Ở đó, thực sự là một thế giới lạ kỳ, tàn khốc và lấm lem thiện ác. Nơi mà có thể rất nhiều người chưa từng nghe nói tới…

“Bùa đa cấp”

Tôi lần đầu nghe đến cái tên công ty A, khi một người bạn của tôi – anh Nguyễn Hải Nam, quyết định gia nhập mạng lưới bán hàng đa cấp của công ty này vào cuối năm 2011.

Cũng giống như những gì các bạn từng nghe về một "tín đồ đa cấp" thứ thiệt, trong suốt quãng thời gian đắm chìm trong khát vọng đổi đời nhanh chóng, anh Nam cùng vợ - chị Mai, dường như lột xác thành những con người khác hẳn.

Trong nỗ lực vỗ về giấc mộng lầu son gác tía thông qua con đường KDĐC, cứ hễ hai vợ chồng mở miệng, là chỉ thấy một tình yêu bất diệt với công ty A, lúc nào cũng hừng hực cuộn chảy như dòng sông Đà đầy sóng gió.


Một buổi lễ vinh danh thưởng đầy hoành tráng của công ty đa cấp được tổ chức tại Hà Nội (Ảnh: LN)

Một buổi lễ vinh danh thưởng đầy hoành tráng của công ty đa cấp được tổ chức tại Hà Nội (Ảnh: LN)

Thế nhưng, những chuyện cười ra nước mắt đó đã là của quá khứ.

Hôm nay, ngồi trước mặt tôi, Nam đã trở lại công việc cũ, đoạn tuyệt hẳn với công ty đa cấp nọ, đồng thời thừa nhận, cảm giác “đặt lại chân xuống mặt đất sau nhiều tháng bay trên giời” không hề là trải nghiệm thú vị.

Nam cũng chia sẻ thẳng thắn, sau gần 3 năm, vợ chồng cậu đã kịp "nướng" hết gần 200 triệu đồng mà chẳng thu về được một đồng một cắc nào, ngoài đống hàng tồn vẫn còn chất cao như núi, không thể bán hết.


Kho hàng tại nhà một thủ lĩnh công ty đa cấp, gồm nhiều thực phẩm chức năng và hóa mỹ phẩm, chụp tháng 9/2015 (Ảnh: LN)

Kho hàng tại nhà một thủ lĩnh công ty đa cấp, gồm nhiều thực phẩm chức năng và hóa mỹ phẩm, chụp tháng 9/2015 (Ảnh: LN)

Rồi Nam cho tôi xem những "vinh quang còn sót lại" sau khi 2 vợ chồng bùng cháy hết mình để leo đến chức danh "Nhà phân phối Bạch kim" (Platinum) của công ty A, với doanh số khoảng 300 triệu đồng/ tháng.

Đó là đủ các loại chai lọ, thùng hộp vứt ngổn ngang trong gian phòng tối, phủ mờ bụi thời gian, một số đã hết hạn sử dụng, có giá trị lên tới nhiều trăm triệu đồng.

Nam bảo, sau khi nghỉ làm, cậu cũng đã cố công thanh lý, nhưng chỉ được phần nào, bởi lượng hàng tồn ngoài thị trường là quá lớn trong khi sức mua thấp. Bán rẻ cũng chẳng mấy người hỏi mua.

Trước ánh mắt ái ngại của tôi, cựu thủ lĩnh của công ty có hơn 50 năm lịch sử này gượng gạo cho biết, tất cả là do quá trình dài hai vợ chồng cậu gắng gượng "ôm" hàng để "chạy điểm", hòng đạt và giữ vững được danh hiệu.

"Ôm hàng là việc tự bỏ tiền để mua thêm hàng vào hệ thống, qua đó đạt được doanh số quy định trả thưởng hoặc lên chức. Nếu không, sẽ vỡ cả hệ thống!", Nam nói.

Nghệ thuật giữ hệ thống

Theo giải thích, doanh số của một nhà phân phối trong lĩnh vực KDĐC được tính bằng tổng lượng hàng của cả hệ thống từ khi người đó mua vào trong một tháng. Trên cơ sở đó, công ty sẽ xét danh hiệu, thu nhập, cùng các phần thưởng.

Trong trường hợp tháng kế tiếp không đạt được mốc doanh số như tháng trước, nhà phân phối sẽ bị đánh tụt hạng. Thu nhập và cơ hội đạt các phần thưởng cũng vì đó mà giảm đi.

"Việc bị tụt hạng là điều rất khó chấp nhận trong ngành nghề kinh doanh có đặc tính sao chép rất cao này. Tuyến trên bị tụt, tuyến dưới lập tức sẽ mất tinh thần và tụt theo, kiểu quân bài đổ domino.

Vì lẽ đó, không ít nhà phân phối quyết định tự mình "ôm" hoặc huy động tuyến dưới cùng "ôm" một lượng hàng lớn để giữ hệ thống và tôi cũng không ngoại lệ", Nam lý giải cặn kẽ hơn về lý do cậu "ôm" cả núi hàng.


Thẻ thành viên bán hàng đa cấp mà công ty cấp cho tác giả.

Thẻ thành viên bán hàng đa cấp mà công ty cấp cho tác giả.

Nhưng Nam không phải là con nợ duy nhất trong lĩnh vực kinh doanh đầy thị phi này. Trong quá trình thu thập dữ liệu để hoàn thiện tuyến bài, tôi thậm chí đã trở thành thành viên một công KDĐC, qua đó gặp và tiếp xúc với rất nhiều trường hợp tương tự.

Họ đều là những thủ lĩnh cao cấp của các công ty đa cấp danh tiếng, hào nhoáng bề ngoài, nhưng ẩn chứa thẳm sâu là những bộn bề lo lắng.

Khốn khổ hơn, nhiều người trong số họ thậm chí còn nợ chồng chất, bởi thêm khoản chi tiêu quá đà cho tiệc tùng và trang phục, những thứ khiến một thủ lĩnh nghĩ rằng, trông họ giàu có và thành đạt hơn.

"Việc sinh hoạt và ăn mặc như người giàu có, sẽ giúp các nhà phân phối tăng cao khả năng tuyển dụng được những người thành đạt, có nhiều tiền", Nam chia sẻ.


Thùng hàng chứa đầy mỹ phẩm có giá cả trăm triệu đồng tại nhà một thủ lĩnh của công ty đa cấp, chụp tháng 9/2015 (ảnh: LN)

Thùng hàng chứa đầy mỹ phẩm có giá cả trăm triệu đồng tại nhà một thủ lĩnh của công ty đa cấp, chụp tháng 9/2015 (ảnh: LN)

"Chốt doanh số" cuối tháng

Trong quá trình thâm nhập công ty A để tận thấy những gì tàn khốc và tăm tối nhất của lĩnh vực kinh doanh đa cấp, tôi được đự một buổi họp "chốt doanh số" của một thủ lĩnh đạt danh hiệu "Ngọc lục bảo" (Emerald), tên Triều.

Xung quanh chiếc bàn gỗ tròn đã sờn cũ, 4 “đầu nhánh” của Triều đã có mặt đủ cả, ai cũng cười nhưng không giấu nổi nét suy tư. Triều ghé sát tai giải thích với tôi, vốn là thành viên mới nhất trong hệ thống:

“Thời điểm cuối tháng rất quan trọng, đây là lúc hệ thống máy tính sẽ thống kê doanh số của từng nhà phân phối. Vì thế, mọi người nên ngồi lại với nhau để tính toán, nếu thiếu thì "cố một tí", đỡ phí công cả tháng".


Công ty luôn chật cứng người mua hàng vào mỗi dịp cuối tháng (Ảnh: LN)

Công ty luôn chật cứng người mua hàng vào mỗi dịp cuối tháng (Ảnh: LN)

Việc "cố một tí" được hiểu là mua thêm hàng vào hệ thống cho đủ chỉ tiêu đạt thưởng. Hay còn gọi là "chốt hàng", "chốt doanh số", "chạy điểm"...

Trong trường hợp cụ thể của Triều, “cố một tí” đồng nghĩa với việc gần 2000 người trong hệ thống của anh ta (thực ra chỉ có khoảng 50, 60 người hoạt động) sẽ cùng “chốt hàng” tới mức mong muốn của mỗi cá nhân họ. Thông qua đó, doanh số của Triều cũng tăng theo.

Triều vẽ vào cuốn sổ tay một vòng tròn nhỏ rẽ nhánh ra tứ phía, rồi điền tên mình vào giữa. Ở những đầu nhánh, anh ta lại vẽ thêm nhiều vòng tròn khác, rồi cũng điền vào đó các tên và ghi doanh số của từng người ngay bên cạnh.

Nhìn vào bản đồ vừa được vẽ, tôi thấy rằng, tất cả các đầu nhánh của Triều đều chưa ai đủ mức doanh số tương đương tháng trước. Với Triều, anh ta còn thiếu tới hơn 120 triệu đồng để giữ vững vị trí "Ngọc lục bảo".

Tất cả khoản thiếu hụt này sau đó được Triều thuyết phục các thành viên tự bỏ tiền túi để mua thêm hàng vào mã số, người ít nhất là 12 triệu đồng.


Những chiếc bàn được kê sẵn thuận tiện cho việc các nhà phân phối đào tạo, tuyển dụng hoặc bàn bạc kế hoạch chốt hàng (Ảnh: LN)

Những chiếc bàn được kê sẵn thuận tiện cho việc các nhà phân phối đào tạo, tuyển dụng hoặc bàn bạc kế hoạch "chốt hàng" (Ảnh: LN)

Lại một lần nữa, Emerald Triều cùng hệ thống không phải là hội nhóm duy nhất tại công ty hùng mạnh A giữ vững hệ thống bằng cách "chốt hàng" gian trá. Chính từ những buổi "chốt hàng" kiểu này đã cho ra đời một thị trường chợ đen cực kỳ sôi động.

Ở đó, có đầy rẫy những con buôn toan tính, trở lên giàu có bằng cách phá nát thị trường các dòng sản phẩm đa cấp và cũng có cả những thủ lĩnh đớn hèn...

Sự thật dần hé lộ

Rõ ràng, Nam - bạn tôi, cựu "Bạch kim" của công ty A chẳng xa lạ gì với thị trường chợ đen chuyên bán phá giá các dòng sản phẩm của ngành kinh doanh đa cấp. Núi hàng tồn chất kín phòng ngủ của cậu dường như đã tố cáo điều đó.

Nam thú thực: "Lúc còn làm, do số lượng hàng tồn quá nhiều, tôi và một số tuyến dưới thường tìm cách thanh lý hàng, để lấy về tiền mặt duy trì doanh số cho tháng kế tiếp.

Lúc nghỉ, do không còn sức ép nữa nên muốn tự bán để gỡ vốn, nhưng không bán được vì khách quen mua giá rẻ rồi. Cứ nấn ná mãi rồi đến thanh lý cũng chả xong, vì hạn dùng còn ngắn quá!".

Câu chuyện "khách quen mua hàng giá rẻ" được cậu bạn cũ minh họa bằng việc gõ vào ô tìm kiếm của Google từ khóa "hàng giá rẻ A...", lập tức hàng trăm kết quả được trả về. Trong đó, có nhiều trang web bán giá thấp hơn tới 30% giá niêm yết của công ty uy tín này.

Hàng trăm kết quả tìm kiếm cho thấy thị trường chợ đen bán phá giá các dòng sản phẩm đa cấp rất phong phú
Hàng trăm kết quả tìm kiếm cho thấy thị trường chợ đen bán phá giá các dòng sản phẩm đa cấp rất phong phú

Kích chuột vào một website bán hàng phá giá, Nam giải thích với tôi rằng, internet phát triển càng khiến việc tiếp cận của khách hàng với thị trường chợ đen trở lên giản đơn hơn, gây khó cho những nhà phân phối muốn bán mặt hàng này một cách trực tiếp.

"Bán hàng đa cấp vốn là hình thức bán trực tiếp cho người dùng, không quảng cáo. Nhưng giờ đây, nhiều sản phẩm đa cấp có uy tín rồi, lại giao nhan nhản, giá thấp hơn, cũng mang đến tận tay, không cần hỏi cũng biết khách hàng sẽ lựa chọn thế nào", Nam thở dài.


Nhiều sản phẩm của các công ty đa cấp được bán phá giá trên mạng.

Nhiều sản phẩm của các công ty đa cấp được bán phá giá trên mạng.

Thủ lĩnh cấp cao một thời của công ty A cũng cho tôi biết thêm, hiện ở khu vực phía Bắc có khoảng 4 đầu nậu chuyên thu gom số lượng lớn hàng phá của nhiều công ty đa cấp tên tuổi, phần lớn đều có xuất xứ từ Mỹ hoặc Nhật Bản.

Họ mua gom hàng thanh lý lại của các nhà phân phối rồi sau đó đổ hàng về các tỉnh. Song song với đó là giao bán trên mạng và thiết lập đội ngũ chuyện đi gom - bán hàng.

Không lâu sau đó, tôi được tai nghe mắt thấy cuộc giao dịch giữa thủ lĩnh Emerald Triều và một đầu mối chuyên mua gom và bán phá giá sản phẩm đa cấp kiêm chân chạy "tín dụng đen" tên Hữu.

Triều đại diện cho một tuyến dưới cần "chạy" một doanh số 17 triệu đồng đến cầu cạnh Hữu. Sau khi nhận thấy việc cầm cố chiếc xe máy của chính tuyến dưới này sẽ gây nhiều khó khăn, Triều đồng ý phương án cầm cố bằng chính đơn hàng để lấy tiền mặt.

Theo đó, thay vì đưa tiền mặt để lấy lãi theo ngày như cách thông thường, Hữu lấy "hoa hồng một cục" ngay trên tổng đơn hàng sẽ đặt.

Sau đó, Hữu đưa cho Triều 12 triệu đồng để thanh toán đơn hàng trị giá 17 triệu đồng và giữ lại toàn bộ hàng hóa vừa được lấy từ kho, đồng thời giải thích, đây chính là hình thức dùng hàng hóa để cầm cố với mức định giá khá dễ chịu là 70%.

Theo lời đầu nậu này, không phải nhà phân phối nào cũng mặn mà với việc bán hàng, nhất là khi ở nhà đã ngập ngụa hàng hóa. Họ chọn phương án bán luôn hàng cho các đầu nậu với giá rẻ hơn cả giá nhập vào.

"Vào dịp kết thúc năm tài chính để xét duyệt các danh hiệu lớn, chúng tôi thậm chí có thể “ép” xuống 55 – 60% mà các nhà phân phối vẫn phải đồng ý. Nếu họ không trả được nợ, số hàng sẽ là của chúng tôi", Hữu chia sẻ.


Những chân rết thu gom hàng thanh lý đang đóng gói hàng để chuẩn bị chuyển về kho (Ảnh: LN)

Những chân rết thu gom hàng thanh lý đang đóng gói hàng để chuẩn bị chuyển về kho (Ảnh: LN)

Mắt xích "tín dụng đen" này cũng cho biết thêm, với những đơn hàng lớn trị giá cả trăm triệu đồng, nhóm của Hữu sẽ chỉ giữ hóa đơn chứ không vội lấy hàng. Khi có mối lấy buôn sẽ đưa xe đến thẳng kho của công ty lấy về, tiết kiệm chi phí vận chuyển và kho bãi.

Những người giàu thực sự nhờ kinh doanh đa cấp

Tôi tìm cách tiếp cận với Hữu ngay sau khi nhận thấy cậu là một điều gì đó thực sự khác biệt giữa hổ lốn các nhà phân phối đang mộng mị giấc mơ giàu sang.

Hữu mới 28 tuổi, dễ gần, tự nhận mình là "người giàu có thực sự" hay "người kinh doanh truyền thống trên trên nền tảng đa cấp".

Hữu nói, việc "chạy doanh số" khiến nhiều hệ thống lâm vào cảnh thừa mứa hàng, nhưng không thể không nhập thêm. Do đó, song song với việc lớn mạnh của các hệ thống, những người hành nghề giống cậu lại càng làm ăn phát đạt.

Việc thu lời cả trăm triệu/tháng từ hình thức này khiến cho không ít đầu nậu sẵn sàng bỏ tiền lập các website chuyên nghiệp để mời gọi các nhà phân phối đến vay tiền.


Tràn lan các trang web hỗ trợ chạy doanh số, chạy điểm cho các nhà phân phối. (Ảnh chụp màn hình)

Tràn lan các trang web hỗ trợ chạy doanh số, chạy điểm cho các nhà phân phối. (Ảnh chụp màn hình)

Đầu nậu này thừa nhận, việc bán phá giá các sản phẩm của công ty đa cấp A và cho vay lãi đã làm cho nhiều người giống cậu trở lên thực sự giàu có.

“Tỉ lệ trả được nợ rất thấp, nhiều nhà phân phối tìm đến chúng tôi hết tháng này qua tháng khác và thậm chí giới thiệu cả tuyến dưới của mình đến nữa. Họ cầm cố tất cả những gì có thể thế chấp được”, Hữu cho biết.

Cũng theo lời thanh niên 28 tuổi, ở trong lĩnh vực kinh doanh này, thủ lĩnh thực sự có tâm, có tầm chỉ đếm trên đầu ngón tay, còn dạng “thủ lĩnh” như Triều rất nhiều. Tất cả đều có chung đặc điểm là: mắc nợ. Thủ lĩnh càng cao thì nợ càng nhiều.


Một mẩu quảng cáo bán phá giá sản phẩm của công ty đa cấp với cam kết có giá rẻ bởi là thủ lĩnh.

Một mẩu quảng cáo bán phá giá sản phẩm của công ty đa cấp với cam kết có giá rẻ bởi là thủ lĩnh.

Hữu tiết lộ thêm, ngoài việc cầm cố và tổ chức bán phá giá các sản phẩm của công ty A, nhóm của cậu còn vươn “vòi bạch tuộc” đi gần như tất cả các công ty kinh doanh đa cấp đang có mặt tại thị trường Việt Nam.

Bởi, ở các công ty đa cấp tên tuổi khác, do bị ép “điểm năng động” (doanh số tháng) nên tình trạng "chạy điểm" càng phổ biến, dẫn đến vòng luẩn quẩn “mua - bán phá giá” lại càng khủng khiếp...

Một website quảng cáo dịch vụ chạy điểm, chạy doanh số cho nhà phân phối đa cấp
Một website quảng cáo dịch vụ "chạy điểm", "chạy doanh số" cho nhà phân phối đa cấp

Với kinh nghiệm của mình, Hữu khẳng định, rất khó để làm giàu với mô hình này, kể cả khi đối tác là những công ty lớn và uy tín hàng đầu thế giới. Hữu có cùng góc nhìn với Nam về vấn nạn bán phá giá sản phẩm.

"Tôi chưa bao giờ tham gia đa cấp và không bao giờ có ý định đó. Tính cách ăn xổi của người Việt không phù hợp với mô hình này. Bán hàng thế nào đây khi ngoài kia có người sẵn sàng bán chỉ bằng nửa giá?", Hữu thẳng thắn.

Theo lời kể, một tháng, hệ thống của đầu nậu này vận hành khoảng hơn 3 tỷ đồng tiền hàng và tiền mặt. Trừ mọi chi phí, số lãi mang về khoảng 1/7, xấp xỉ 400 triệu đồng.

Thế nhưng, hệ thống của đầu mối này chỉ là nhánh nhỏ trong tổng số hàng chục hệ thống “tín dụng đen” đang ngày đêm quần nát ngành kinh doanh đa cấp tại Việt Nam.

Thế nên, công việc không phải lúc nào cũng thuận lợi...

(NGUỒN: Theo SOHA.VN)


Số lần xem trang: 2115

Liên kết doanh nghiệp